در دنیای امروز ابتلا به دیابت بیشتر از گذشته شده و یکی از علت‌های اصلی آن هم داشتن سبک زندگی اشتباه است؛ سبکی که در آن غذاهای چرب، فست فود و مواد کربوهیدرات دار جای غذاهای سالم را گرفته. در صورتی که موارد پیشگیری از دیابت رعایت نشود، بیمار با مشکلات جدی همچون عارضه‌های قلبی و کبدی مواجه خواهد شد که هر کدام از آن‌ها می‌تواند زندگی یک نفر را از بین ببرد. به همین خاطر تصمیم داریم در این نوشته به تکنیک های پیشگیری از دیابت بپردازیم تا با رعایت آن‌ها زندگی سالمی داشته باشید. البته قبل از آن بهتر است با دیابت و انواع مختلف آن آشنا شویم. برای مطالعه پرستار سالمند روی لینک کلیک کنید.
دیابت چیست؟
دیابت نوعی از بیماری است که در آن بدن فرد توانایی تولید انسولین کافی را نداشته یا نمی‌تواند از انسولین تولید شده استفاده کند. در نتیجه بدن نمی‌تواند قند را به سلول‌ها منتقل کند و قند خون افزایش می‌یابد. به عبارت علمی‌تر، لوزالمعده یا پانکراس که وظیفه تولید انسولین را بر عهده دارد، قادر به تولید انسولین نبوده یا سلول‌هایی که وظیفه دریافت انسولین را دارند، قادر به جذب نیستند. اما شاید این سوال برای شما به وجود آمده باشد که انسولین چیست؟
انسولین یک نوع هورمون است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود. این هورمون قند را از خون دریافت کرده و آن را به سلول‌های بدن منتقل می‌کند تا بدن از آن به عنوان انرژی استفاده کند. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، یا میزان انسولین خون آن‌ها کم است و یا سلول‌ها نمی‌توانند قند را جذب کنند. این مساله باعث می‌شود تا میزان گلوکز یا قند بدن بالا رفته و در طولانی مدت برخی از اعضای بدن آسیب می‌بینند.
به همین خاطر آشنایی با تکنیک‌های پیشگیری از دیابت می‌تواند نقش موثری در سلامت بدنتان داشته باشد. بهتر است بدانید دیابت یک بیماری مزمن است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. کنترل نکردن این بیماری می‌تواند باعث نارسایی کلیه، کوری، بیماری قلبی و سایر بیماری‌ها شود.
انواع دیابت
در حالت کلی دیابت به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود.
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
- دیابت حاملگی
هر کدام از این نوع‌ها دارای علائم خاصی هستند که شناخت آن‌ها می‌تواند نقش موثری در پیشگیری از دیابت داشته باشد.
دیابت نوع 1 و علائم آن
این نوع از دیابت یک بیماری خود ایمنی بوده که در آن سیستم ایمنی فرد به سلول‌های بتای لوزالمعده که وظیفه تولید انسولین را بر عهده دارند، حمله می‌کند. در نتیجه با نابودی آن‌ها باعث می‌شود انسولین در بدن تولید نشود. بهتر است بدانید این صدمه در بدن دائمی است. متخصصان هنوز علت دقیق این مشکل را پیدا نکرده‌اند و ممکن است ژنتیک یا محیط در آن دخیل باشد. از لحاظ شیوع، دیابت نوع یک آمار کمتری دارد و حدود 5 الی 10 درصد از کل مبتلایان به دیابت را شامل می‌شود. از آنجایی که علت وقوع آن مشخص نیست، شیوه‌ای مشخص برای پیشگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد. اما با کنترل میزان قند خون، داشتن سبک زندگی سالم، انجام معاینات سلامتی به صورت منظم و اجرایی کردن دستورات پزشک می‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. برخی از پزشکان برای پیشگیری از دیابت نوع 1 توصیه می‌کنند از چهار اصل پیروی کنند. این اصول عبارتند از: ورزش روزانه حداقل به مدت 30 دقیقه، محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی قند، اصلاح سبک زندگی و انجام غربالگری دوره‌ای قند خون. این موارد را به خصوص افرادی که در خانواده سابقه دیابت نوع 1 دارند باید جدی بگیرند.
دیابت نوع 2 چیست، چه علائمی دارد؟
دیابت نوع 2 شایع‌ترین نوع دیابت در جهان است که به آن دیابت غیر وابسته به انسولین نیز گفته می‌شود. این نوع معمولاً به خاطر مقاومت سلول‌های بدن به انسولین رخ می‌دهد. یعنی بدن فرد توانایی تولید انسولین به میزان کافی را دارد ولی سلول‌ها در جذب آن با مشکل مواجه هستند. این مساله باعث می‌شود تا لوزالمعده تولید انسولین را بیشتر کند. بعد از مدتی لوزالمعده دیگر توانایی پاسخ به این حجم از تقاضای انسولین را نخواهد داشت و در نتیجه تولید انسولین کاهش یافته و قند خون بالا می‌رود.
از جمله دلایل دیابت نوع 2 می‌توان به ژنتیک، عدم تحرک و اضافه وزن اشاره کرد. به همین خاطر برای پیشگیری از دیابت نوع 2 بهتر است ورزش را در اولویت قرار داده و وزن خود را کنترل کنید. همچنین بهتر است غذاهای سالم که کربوهیدرات کمی دارند را مصرف نمایید.
دیابت حاملگی چه زمانی رخ می‌دهد؟
در بدن زنان باردار هورمون‌های مهارکننده انسولین تولید می‌شود که در نتیجه ممکن در این دوران به دیابت مبتلا شوند. این بیماری فقط در دوران بارداری بوده و بعد از آن درست می‌شود. نوزاد متولد شده از این زنان امکان دارد درشت‌تر از حالت عادی باشند. معمولاً زنانی که در دوران بارداری از رژیم غذایی حاوی چربی‌های حیوانی و کلسترول استفاده می‌کنند با این بیماری مواجه می‌شوند. البته این زنان در آینده مستعد ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و بهتر است موارد پیشگیری از دیابت را رعایت کنند.
علت ابتلا به دیابت چیست؟
برخی از پزشکان علت ابتلا به دیابت نوع 1 را ارثی دانسته و بر این باورند افراد ژن‌های خاصی را از پدر یا مادر به ارث می‌برند که این ژن‌ها ریسک ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. البته گاهی ممکن است علت ابتلا به این بیماری به خاطر محرک محیطی مثل ویروس باشد؛ بنابراین دیابت نوع 1 هیچ ارتباطی با سبک زندگی ندارد.
اما در بروز دیابت نوع 2 عوامل مختلفی نقش دارند؛ از ژنتیک گرفته تا سبک زندگی. برخی از مهمترین دلایل ابتلا به دیابت نوع 2 عبارتند از:
- چاقی، اضافه وزن و نداشتن فعالیت بدنی مناسب
- سابقه خانوادگی
- مقاومت سلول‌های بدن به انسولین
- سبک زندگی اشتباه و خوردن بیش از حد مواد غذایی کربوهیدرات دار مثل نوشابه، قنادی و…
بنابراین با داشتن سبک زندگی مناسب و ورزش کردن می‌توانید از مبتلا شدن به دیابت پیشگیری کنید.
راه های پیشگیری از دیابت
در صورتی که یکی از علائم زیر در شما وجود دارد، ممکن است به دیابت مبتلا شده باشید.
- پرخوری
- نوشیدن بیش از حد مایعات و تشنگی زیاد
- تکرر ادرار
- مشکلات بینایی
- خستگی بیش از حد
- کاهش وزن
- بهبود نیافتن زخم‌ها و عفونت‌های عود کننده
- کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ و قدرت عضلانی ضعیف در مردان
- خشکی واژن، عفونت‌های قارچی، عفونت‌های اداری و خشکی پوشت و خارش آن در زنان
البته بروز این علائم به معنای ابتلا صد در صدی به دیابت نبوده و بهتر است به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های مربوطه را انجام دهید. همچنین افرادی که در خانواده سابقه دیابت دارند و یا افرادی که وزن بالایی دارند، بهتر است هر چند وقت یکبار به پزشک مراجعه کنند.
راه‌های مختلفی برای پیشگیری از دیابت وجود دارد که در ادامه شما را با مهمترین آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
- افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن
انجام فعالیت بدنی به طور منظم باعث می‌شود تا همواره وزنمان در حالت ایده‌آل بوده و سرحال باشیم. همچنین این مساله می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند. چرا که ورزش، حساسیت سلول‌ها به انسولین را افزایش داده و هنگام انجام آن، انسولین کمتری برای کنترل قند خون لازم است.
- حذف کربوهیدرات‌ها و شکر تصفیه شده از رژیم غذایی
هنگامی که کربوهیدرات و شکر تصفیه شده مصرف می‌کنید، بدن به سرعت این مواد غذایی را به مولکول‌های کوچک تجزیه کرده و وارد جریان خون می‌کند. در نتیجه قند خون بالا رفته و پانکراس را مجبور به تولید انسولین بیشتری می‌کند تا میزان قند خون را پایین بیاورد. با گذشت زمان، مقاومت سلول‌ها به انسولین بیشتر شده و بدن باید انسولین بیشتری تولید کند. شیرینی‌جات، نوشابه، دلستر، قند، شکر و بیسکویت‌های شیرین از جمله این مواد به شمار می‌روند.
- پیشگیری از دیابت با مصرف غذاهایی سالم
برای داشتن زندگی سالم بهتر است از مواد غذایی حاوی فیبر استفاده کنید. سبزیجات، گوجه فرنگی، فلفل، جو سبوس دارد، لوبیا، نخود، نان سبوس دار و عدس برخی از این مواد غذایی هستند. این مواد علاوه از جلوگیری از ابتلا به دیابت، باعث می‌شوند قلبتان همیشه سالم باشد.
- نوشیدن آب
یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از دیابت مصرف آب است. نوشیدن آب باعث می‌شود تشنگی‌تان رفع شده و در نتیجه از نوشیدنی‌های حاوی قند استفاده نکنید.
- ترک سیگار
سیگار کشیدن باعث بروز بیماری‌های زیادی در بدن می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بیماری‌های قلبی، سرطان‌های ریه، پروستات، پستان و دستگاه گوارش اشاره کرد. طبق تحقیقات انجام شده، سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود آن می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
- اجتناب از پرخوری
اگر می‌خواهید زندگی سالمی داشته باشید و به بیماری‌های مختلفی مثل دیابت مبتلا نشوید، بهتر است از خوردن غذای زیاد اجتناب کنید. خوردن غذای زیاد در یک وعده باعث افزایش میزان قند خون شده و در نتیجه خطر ابتلا به دیابت افزایش می‌یابد.
- مصرف ویتامین D
افرادی که سطح ویتامین D آن‌ها پایین است در خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. به همین خاطر بهتر است مصرف ماهی‌های چرب و روغن کبد ماهی را در اولویت قرار دهیم. همچنین زمان‌هایی را برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید در نظر بگیریم تا سطح ویتامین D افزایش پیدا کند. البته می‌توانید با نظر پزشک از مکمل ویتامین D نیز استفاده نمایید. در این نوشته سعی کردیم شما را با دیابت، انواع آن و تکنیک های پیشگیری از دیابت آشنا کنیم. با رعایت این موارد نه تنها می‌توانید از مبتلا شدن به دیابت جلوگیری کنید، بلکه همواره بدن سالمی خواهید داشت و از زندگی لذت می‌برید. نگهداری از افرادی که مبتلا به دیابت هستند به خصوص کسانی که بیماری آن‌ها شدید است، کار بسیار سختی بوده و امکان دارد برخی از خانواده‌ها نتوانند از پس آن برآیند. از جمله خدماتی که شرکت پرستاری نیکوکاران سلامت ارائه می‌دهد، می‌توان به اعزام پرستار برای سالمند و بیماران اشاره کرد؛ بنابراین اگر نیاز به پرستار سالمند یا پرستار کودک دارید، می‌توانید از خدمات این مجموعه استفاده نمایید.