در دنیای پزشکی، اصطلاحاتی وجود دارند که به‌ظاهر شبیه هم‌اند اما در عمل، تفاوت‌های حیاتی دارند. یکی از پرتکرارترین سوالاتی که بیماران و اطرافیانشان می‌پرسند این است: آیا حمله قلبی همان سکته قلبی است؟ پاسخ این سوال منفی است.
حمله قلبی به انسداد رگ‌های قلب و قطع جریان خون به عضله قلب اشاره دارد، در حالی که سکته قلبی یا همان ایست قلبی، توقف ناگهانی عملکرد الکتریکی قلب است که می‌تواند طی چند دقیقه جان فرد را بگیرد. دانستن این تفاوت می‌تواند در لحظه بحران، جان یک انسان را نجات دهد. در این مقاله، با بررسی کامل علائم، تفاوت‌ها، روش‌های درمان و پیشگیری از این دو عارضه، به شما کمک می‌کنیم تا آگاهانه‌تر عمل کنید.
شرکت خدمات پرستاری در منزل نیکوکاران با سال‌ها تجربه و ارائه خدمات پرستار کودک بصورت شبانه روزی و روزانه یکی از بهترین شرکت های پرستاری در منزل است که به تمامی نقاط تهران و کرج پرستار اعزام می‌کند. قبل از درخواست پرستار از شرکت پرستاری نیکوکاران با ما با شماره ۸۸۳۵۲۲۵۷-۷۷۱۳۵۸۹۰ تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
حمله قلبی چیست؟
حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد (Myocardial Infarction) زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های کرونر که وظیفه خون‌رسانی به عضله قلب را دارد، مسدود می‌شود. این انسداد باعث کاهش یا قطع کامل جریان خون به بخشی از قلب شده و اگر در زمان مناسب درمان نشود، می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های عضله قلب شود.
از دلایل اصلی این انسداد می‌توان به تجمع چربی (پلاک‌های آترواسکلروتیک) در دیواره رگ‌ها اشاره کرد. حمله قلبی معمولاً به‌صورت تدریجی رخ می‌دهد و علائم آن ممکن است از چند ساعت تا چند روز قبل ظاهر شوند.
علائم رایج حمله قلبی شامل موارد زیر است:
- درد یا فشار در قفسه سینه که ممکن است به بازو، فک یا پشت گسترش یابد
- تنگی نفس
- تعریق سرد
- تهوع یا استفراغ
- احساس اضطراب یا مرگ قریب‌الوقوع
این مطلب را نیز بخوانید: علائم بیماری قلبی
سکته قلبی چیست؟
آنچه در زبان عامیانه به عنوان سکته قلبی شناخته می‌شود، در واقع ایست قلبی (Cardiac Arrest) است. در این حالت، قلب به‌طور ناگهانی از تپیدن بازمی‌ایستد و در نتیجه، جریان خون به مغز و سایر اندام‌های حیاتی قطع می‌شود. این وضعیت بسیار بحرانی است و اگر احیای قلبی ریوی (CPR) و استفاده از دستگاه دفیبریلاتور (AED) سریع انجام نشود، می‌تواند منجر به مرگ ظرف چند دقیقه شود.
ایست قلبی معمولاً به دلیل اختلالات الکتریکی در قلب رخ می‌دهد (مانند فیبریلاسیون بطنی)، اما گاهی نیز می‌تواند پیامد مستقیم یک حمله قلبی درمان‌نشده باشد.
علائم اصلی سکته یا ایست قلبی:
- از دست دادن ناگهانی هوشیاری
- قطع کامل تنفس یا تنفس نامنظم
- نبود نبض
تفاوت حمله قلبی و سکته قلبی چیست؟
اگرچه در زبان عمومی این دو اصطلاح به‌جای هم به‌کار می‌روند، اما از نظر پزشکی دو وضعیت متفاوت هستند:
این مطلب را نیز بخوانید: نگهداری و مراقبت از سالمندان با مشکلات نارسایی قلبی
جدول مقایسه حمله قلبی و ایست قلبی (سکته قلبی)
| ویژگی | حمله قلبی (Heart Attack) | ایست قلبی (Cardiac Arrest) / سکته قلبی |
|---|---|---|
| تعریف پزشکی | انسداد رگ‌های خون‌رسان به عضله قلب | توقف ناگهانی عملکرد الکتریکی قلب و ایست کامل گردش خون |
| علت اصلی | انسداد رگ کرونری توسط پلاک چربی یا لخته خون | اختلال الکتریکی شدید قلب، آریتمی، فیبریلاسیون بطنی |
| شروع علائم | تدریجی و قابل تشخیص | ناگهانی و بدون هشدار |
| علائم ظاهری | درد قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع، عرق سرد | بی‌هوشی فوری، قطع تنفس، نبود نبض |
| هوشیاری فرد | معمولاً هوشیار است | فرد فوراً بی‌هوش می‌شود |
| درمان اولیه | دارو، اکسیژن، آنژیوپلاستی، جراحی بای‌پس | CPR، دفیبریلاتور، اورژانس پزشکی فوری |
| مرگ‌ومیر | بالا ولی قابل کنترل در صورت رسیدگی سریع | بسیار بالا؛ اگر CPR ظرف چند دقیقه انجام نشود احتمال مرگ زیاد است |
| ارتباط دو حالت | حمله قلبی می‌تواند منجر به ایست قلبی شود | ایست قلبی می‌تواند در نتیجه حمله قلبی رخ دهد |
نشانه‌ها و علائم حمله قلبی
حمله قلبی می‌تواند در هر سن و جنسی رخ دهد، اما شدت، نوع و شکل علائم آن در گروه‌های مختلف متفاوت است. این تفاوت‌ها گاهی باعث می‌شود تشخیص حمله قلبی دشوار شود یا حتی تا لحظات بحرانی به تأخیر بیفتد. در ادامه به بررسی علائم این عارضه در جوانان، سالمندان، مردان و زنان میپردازیم.
علائم حمله قلبی در جوانان
در افراد جوان، حمله قلبی معمولاً به دنبال عوامل خاصی مانند استرس شدید، مصرف مواد محرک، سابقه ژنتیکی یا اختلالات مادرزادی قلبی ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علامت در این گروه سنی درد یا فشار شدید در ناحیه قفسه سینه است که ممکن است به شانه، بازو یا گردن گسترش یابد. تنگی نفس هنگام فعالیت، تعریق شدید بدون دلیل خاص و احساس اضطراب ناگهانی یا ترس از مرگ نیز در بین جوانان دیده می‌شود. گاهی حالت تهوع و سرگیجه نیز بروز می‌کند که می‌تواند نشانه‌ای از نارسایی قلبی در مراحل اولیه باشد.
علائم حمله قلبی در سالمندان
در افراد سالمند، علائم حمله قلبی غالباً خفیف‌تر و غیراستانداردتر از سایر گروه‌ها ظاهر می‌شود. این افراد ممکن است به‌جای احساس درد واضح در قفسه سینه، دچار خستگی مزمن یا بی‌حالی شوند. گاهی نیز احساس سنگینی در ناحیه شکم یا کمر، سردرگمی ذهنی و اختلال در تمرکز ظاهر می‌شود. از آنجا که بسیاری از سالمندان مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت هستند، ممکن است حمله قلبی در آن‌ها بدون درد یا با علائم مبهم رخ دهد. این نوع حمله قلبی را گاهی “حمله قلبی خاموش” می‌نامند که تشخیص آن دشوارتر است و نیاز به توجه ویژه دارد.
این مطلب را نیز بخوانید: رژیم غذایی بیماران قلبی به همراه نکات مهم تغذیه
علائم حمله قلبی در زنان
الگوی علائم حمله قلبی در زنان با آنچه در مردان مشاهده می‌شود متفاوت است. بسیاری از زنان به‌جای تجربه درد قفسه سینه، از درد بین دو کتف، ناحیه فک یا قسمت فوقانی شکم شکایت دارند. احساس تهوع، سوءهاضمه، سبکی سر و تنگی نفس حتی در حالت استراحت، از دیگر نشانه‌هایی است که در زنان بیشتر گزارش شده است. در برخی موارد، خستگی شدید و مداوم که حتی با استراحت برطرف نمی‌شود نیز می‌تواند نشانه‌ای از حمله قلبی در زنان باشد.
علائم حمله قلبی در مردان
در مردان، علائم کلاسیک حمله قلبی بیشتر دیده می‌شود. درد فشاری یا کوبنده در مرکز قفسه سینه که ممکن است به بازوی چپ، گردن یا پشت گسترش پیدا کند، یکی از رایج‌ترین نشانه‌هاست. تعریق شدید، احساس تنگی نفس و سرگیجه ناگهانی نیز در این گروه بسیار شایع است. بسیاری از مردان همچنین دچار حالت تهوع یا استفراغ در کنار درد قفسه سینه می‌شوند. از آنجایی که این علائم معمولاً واضح هستند، تشخیص حمله قلبی در مردان نسبتاً سریع‌تر انجام می‌شود.
شما می توانید برای درخواست پرستار سالمند از طریق شماره های موجود در سایت با ما تماس بگیرید و یا به صفحه پرستار سالمند مراجعه کنید.
جدول مقایسه ای علائم حمله قلبی و سکته قلبی در گروه‌های مختلف
در جدول زیر می‌توانید تفاوت علائم حمله قلبی و ایست قلبی (که در زبان رایج با عنوان سکته قلبی شناخته می‌شود) را در میان گروه‌های مختلف مشاهده کنید:
| گروه افراد | علائم حمله قلبی | علائم سکته قلبی (ایست قلبی) |
|---|---|---|
| جوانان | درد سینه، اضطراب، تعریق، تنگی نفس، حالت تهوع | بی‌هوشی ناگهانی، توقف تنفس، نبود نبض، نیاز فوری به احیای قلبی |
| سالمندان | خستگی مزمن، درد غیرواضح، سردرگمی ذهنی، حمله قلبی خاموش | قطع ناگهانی هوشیاری، افت فشار، ایست قلب، گاهی بدون علائم قبلی |
| زنان | درد در نواحی غیرمعمول (پشت، فک)، تهوع، خستگی شدید، تنگی نفس | قطع ناگهانی تنفس، نبض نامحسوس، بی‌هوشی، تشخیص دشوارتر از مردان |
| مردان | درد قفسه سینه، درد بازوی چپ، تعریق، سرگیجه، تنگی نفس | ایست کامل قلب، بی‌هوشی، توقف گردش خون، واکنش فوری ضروری |
روش های تشخیص حمله قلبی و سکته قلبی
تشخیص به‌موقع حمله قلبی و سکته قلبی (ایست قلبی) نقش حیاتی در نجات جان فرد دارد. در مورد حمله قلبی، پزشک ابتدا با بررسی شرح حال بیمار و علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا تهوع، احتمال بروز مشکل قلبی را ارزیابی می‌کند. سپس با انجام نوار قلب (ECG)، هرگونه تغییرات الکتریکی در فعالیت قلب را بررسی می‌کند. آزمایش خون برای اندازه‌گیری آنزیم‌هایی مانند تروپونین نیز یکی از مهم‌ترین راه‌های تأیید حمله قلبی است. در برخی موارد، برای مشاهده دقیق‌تر وضعیت رگ‌های کرونر، آنژیوگرافی تجویز می‌شود.
در مقابل، تشخیص سکته قلبی که در واقع همان ایست قلبی است، بیشتر بر اساس نشانه‌های بالینی و واکنش فوری اورژانس انجام می‌شود. بی‌هوشی ناگهانی، قطع تنفس و نبود نبض از علائم مشخص آن است. در این حالت، زمان برای انجام آزمایش محدود است و باید بلافاصله عملیات احیای قلبی تنفسی آغاز شود. پس از بازگشت ضربان قلب، ارزیابی دقیق‌تر با نوار قلب، تست‌های خونی و تصویربرداری انجام می‌گیرد تا علت دقیق ایست قلبی مشخص شود.
درمان حمله قلبی چگونه است؟
درمان حمله قلبی باید در سریع‌ترین زمان ممکن آغاز شود تا از آسیب بیشتر به عضله قلب جلوگیری شود. نخستین اقدام، انتقال بیمار به اورژانس و شروع درمان دارویی با استفاده از داروهای ضدلخته مانند آسپیرین و نیتروگلیسیرین است. در ادامه، پزشک ممکن است از داروهای بازکننده عروق یا ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل نیز استفاده کند.
اگر حمله قلبی ناشی از انسداد شدید در یکی از عروق کرونر باشد، انجام آنژیوپلاستی اورژانسی و باز کردن رگ با بالون و استنت بسیار مؤثر است. در مواردی که انسداد وسیع یا چندگانه باشد، ممکن است جراحی بای‌پس کرونر لازم شود. پس از درمان اولیه، برنامه توانبخشی قلبی، کنترل عوامل خطر مانند دیابت، فشار خون و ترک سیگار در پیشگیری از حمله مجدد بسیار اهمیت دارد.
شما می توانید برای درخواست پرستار کودک از طریق شماره های موجود در سایت با ما تماس بگیرید و یا به صفحه پرستار کودک مراجعه کنید.
ایست قلبی یا سکته قلبی چگونه درمان می‌شود؟
درمان ایست قلبی یا آنچه در زبان رایج به‌عنوان سکته قلبی شناخته می‌شود، کاملاً اورژانسی و لحظه‌ای است. در این شرایط، قلب فرد ناگهان از تپیدن باز می‌ایستد و تنها چند دقیقه برای بازگرداندن جریان خون فرصت وجود دارد. اولین اقدام، آغاز احیای قلبی ریوی (CPR) توسط افراد حاضر در محل است. همزمان اگر دستگاه دفیبریلاتور خودکار (AED) در دسترس باشد، باید از آن برای وارد کردن شوک الکتریکی به قلب استفاده شود.
در صورت موفقیت در بازگرداندن ضربان قلب، بیمار به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا علت ایست قلبی شناسایی و درمان شود. این درمان ممکن است شامل داروهای ضدآریتمی، نصب دستگاه ضربان‌ساز یا حتی جراحی قلب باشد. اقدامات حمایتی مانند اکسیژن‌رسانی، کنترل فشار خون و مانیتورینگ قلب نیز برای حفظ عملکرد سایر اندام‌ها حیاتی هستند.
این مطلب را نیز بخوانید: طول عمر بعد از سکته مغزی
چگونه از سکته یا حمله قلبی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از سکته قلبی (ایست قلبی) و حمله قلبی به‌طور مستقیم به سبک زندگی سالم و کنترل عوامل خطر بستگی دارد. اولین قدم، ترک سیگار و پرهیز از مصرف مواد مخدر و الکل است. تغذیه سالم با مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و کاهش چربی‌های اشباع‌شده به سلامت قلب کمک می‌کند. فعالیت بدنی منظم، مانند پیاده‌روی یا ورزش‌های هوازی، می‌تواند فشار خون، قند و کلسترول را در سطح مناسب نگه دارد.
همچنین، کنترل منظم فشار خون، قند خون و چربی خون با انجام چکاپ‌های دوره‌ای از بروز ناگهانی مشکلات قلبی جلوگیری می‌کند. در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، مشاوره پزشکی و پیگیری دقیق‌تر توصیه می‌شود. کاهش استرس، خواب کافی و مدیریت وزن نیز نقش مهمی در سلامت قلب ایفا می‌کنند. در واقع، قلب سالم نتیجه یک زندگی متعادل و آگاهانه است.
علائم اولیه حمله قلبی در زنان
علائم اولیه حمله قلبی در زنان معمولاً با آنچه در مردان دیده می‌شود تفاوت دارد و همین موضوع ممکن است باعث تأخیر در تشخیص شود. برخلاف درد شدید و متمرکز در قفسه سینه که در مردان شایع است، بسیاری از زنان ابتدا دچار احساس فشار یا درد مبهم در ناحیه کمر، شانه، فک یا حتی شکم می‌شوند. همچنین، تنگی نفس بدون فعالیت فیزیکی، خستگی مفرط، بی‌خوابی، تهوع، سوءهاضمه و احساس اضطراب غیرقابل توضیح نیز می‌توانند از نشانه‌های اولیه حمله قلبی در زنان باشند. شناسایی این علائم به‌ویژه در میانسالی یا در دوران یائسگی، اهمیت بیشتری دارد و می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
آیا سکته قلبی باعث مرگ می‌شود؟
سکته قلبی که در واقع همان ایست قلبی ناگهانی است، اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند در عرض چند دقیقه به مرگ فرد منجر شود. در این حالت، عملکرد الکتریکی قلب به‌طور ناگهانی مختل می‌شود و قلب از تپیدن بازمی‌ایستد. به دلیل قطع جریان خون به مغز و سایر اندام‌های حیاتی، فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد و اگر در کمتر از ۵ دقیقه CPR یا شوک الکتریکی انجام نشود، احتمال بازگشت به زندگی به‌شدت کاهش می‌یابد. بنابراین بله، سکته قلبی می‌تواند مرگبار باشد، اما با مداخلات فوری پزشکی، قابل نجات است.
این مطلب را نیز بخوانید: مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل
علائم سکته قلبی خفیف در مردان
سکته قلبی خفیف در مردان ممکن است با علائمی ظاهر شود که در نگاه اول چندان جدی به‌نظر نرسند. در این موارد، مردان ممکن است احساس سبکی سر، تعریق غیرعادی، ضعف عضلانی، یا درد خفیف و پراکنده در قفسه سینه یا بازوی چپ را تجربه کنند. همچنین برخی افراد تنها دچار تنگی نفس حین فعالیت‌های روزمره یا احساس خستگی ناگهانی می‌شوند. از آنجا که این نشانه‌ها به‌تدریج ظاهر می‌شوند و درد شدید وجود ندارد، بسیاری از مردان آن را نادیده می‌گیرند. تشخیص به‌موقع سکته قلبی خفیف، فرصتی طلایی برای جلوگیری از حمله‌های شدیدتر در آینده است.
طول عمر بعد از سکته قلبی
طول عمر فرد پس از سکته قلبی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل شدت آسیب به عضله قلب، سرعت رسیدگی پزشکی، سبک زندگی پس از حمله، و وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا فشار خون بالا است. افرادی که پس از سکته قلبی تغییرات مثبت در سبک زندگی خود ایجاد می‌کنند، داروهای تجویز شده را منظم مصرف می‌کنند و تحت نظر پزشک قرار دارند، می‌توانند سال‌ها با کیفیت مناسب زندگی کنند. با پیشرفت‌های پزشکی، میزان بقای بیماران پس از سکته قلبی نسبت به گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. به‌طور کلی، پیروی از برنامه توانبخشی قلبی و پایبندی به درمان‌ها، کلید اصلی افزایش طول عمر بعد از سکته قلبی محسوب می‌شود.
علائم سکته قلبی خاموش
سکته قلبی خاموش نوعی از ایست قلبی یا حمله قلبی است که بدون علائم واضح یا شدید بروز می‌کند و معمولاً فرد متوجه آن نمی‌شود تا زمانی که آسیب جدی ایجاد شده باشد یا به‌طور اتفاقی در تست‌های پزشکی تشخیص داده شود. در این نوع سکته، درد قفسه سینه وجود ندارد یا بسیار خفیف است، اما ممکن است با نشانه‌هایی مانند خستگی غیرطبیعی، تنگی نفس، تعریق خفیف یا اختلال در خواب همراه باشد. افراد دیابتی و سالمندان بیشتر در معرض این نوع سکته هستند و به‌همین دلیل چکاپ دوره‌ای قلب در این گروه‌ها اهمیت بیشتری دارد.
علائم سکته قلبی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بروز علائم سکته قلبی بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. در برخی موارد، علائم ممکن است چند دقیقه به‌صورت مداوم ادامه داشته باشند و در موارد دیگر، ممکن است به‌صورت مقطعی ظاهر شوند و بعد ناپدید شوند. به‌طور معمول، درد قفسه سینه در حمله قلبی کلاسیک بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه ادامه دارد، اما در موارد شدید، این درد ممکن است بیشتر شود. در سکته قلبی یا ایست قلبی، علائم به‌صورت فوری و ناگهانی بروز می‌کنند و بدون درمان فوری، می‌توانند در عرض چند دقیقه منجر به بی‌هوشی و حتی مرگ شوند. شناسایی به‌موقع و اقدام سریع می‌تواند تفاوت بین نجات و فاجعه را رقم بزند.
آیا سکته قلبی خوب می شود؟
سکته قلبی با وجود خطرات جدی، قابل درمان و مدیریت‌پذیر است، به‌ویژه اگر در زمان مناسب به آن رسیدگی شود. درمان‌های پزشکی پیشرفته، داروهای ضدآریتمی، دستگاه‌های تنظیم‌کننده ضربان قلب و تغییر سبک زندگی می‌توانند به بهبود قابل توجه کیفیت زندگی پس از سکته قلبی کمک کنند. البته باید توجه داشت که هدف از درمان، بازگرداندن عملکرد طبیعی قلب و پیشگیری از سکته مجدد است. اگر آسیب به عضله قلب زیاد نباشد، بسیاری از بیماران می‌توانند زندگی طبیعی و حتی فعال داشته باشند، به شرط آن‌که مراقبت‌های لازم را جدی بگیرند.
بعد از سکته قلبی چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از سکته قلبی، قلب ممکن است بخشی از عملکرد خود را از دست بدهد، به‌ویژه اگر آسیب به عضله قلب شدید بوده باشد. بیمار به احتمال زیاد باید مدتی را در بخش مراقبت‌های ویژه بگذراند تا شرایط حیاتی او پایدار شود. سپس، مرحله بازتوانی یا توانبخشی قلبی آغاز می‌شود که شامل آموزش سبک زندگی سالم، کنترل عوامل خطر، مصرف داروهای دائمی و مشاوره روانشناسی است. بسیاری از بیماران پس از سکته دچار خستگی مزمن، کاهش استقامت فیزیکی یا اضطراب می‌شوند، اما با حمایت پزشکی و روانی، امکان بازگشت به روال عادی زندگی وجود دارد.
عوارض سکته قلبی
سکته قلبی می‌تواند عوارض جدی و گاهی دائمی برای بیمار به‌همراه داشته باشد. یکی از شایع‌ترین عوارض، نارسایی قلبی است که در آن قلب نمی‌تواند به اندازه کافی خون پمپاژ کند. از دیگر عوارض می‌توان به بی‌نظمی ضربان قلب (آریتمی)، لخته شدن خون در قلب یا ریه، آسیب به دریچه‌های قلب، و سکته مغزی اشاره کرد. برخی بیماران نیز دچار مشکلات روانی مانند افسردگی یا ترس از حمله مجدد می‌شوند. مدیریت این عوارض نیاز به پیگیری منظم پزشکی، مصرف دقیق داروها و رعایت رژیم درمانی دارد.
انواع سکته قلبی
سکته قلبی که در زبان تخصصی به آن ایست قلبی یا آریتمی کشنده نیز گفته می‌شود، می‌تواند در چند نوع مختلف بروز کند. شایع‌ترین آن‌ها فیبریلاسیون بطنی (Ventricular Fibrillation) است که در آن ضربان قلب بسیار نامنظم و سریع می‌شود و پمپاژ مؤثر خون متوقف می‌گردد. نوع دیگر، تاکی‌کاردی بطنی بدون نبض است که در آن قلب سریع می‌تپد اما خون به‌درستی پمپاژ نمی‌شود. همچنین، برخی از سکته‌های قلبی ناشی از آسیب به گره سینوسی یا اختلال در هدایت الکتریکی قلب هستند که می‌توانند منجر به ایست کامل قلب شوند. شناخت نوع سکته قلبی در تصمیم‌گیری درمانی اورژانسی اهمیت زیادی دارد.
پیش‌علائم سکته قلبی
سکته قلبی اغلب به‌صورت ناگهانی بروز می‌کند، اما در بسیاری از موارد، علائم هشداردهنده‌ای از چند روز تا چند ساعت قبل ظاهر می‌شوند. از جمله این پیش‌علائم می‌توان به احساس ضربان قلب نامنظم، سبکی سر، تعریق غیرعادی، خستگی بی‌دلیل، و تنگی نفس حتی در حالت استراحت اشاره کرد. گاهی فرد احساس فشار خفیفی در قفسه سینه، درد در ناحیه فک یا گردن، یا حتی اضطراب غیرعادی و بی‌دلیل را تجربه می‌کند. توجه به این نشانه‌های خفیف اما مهم، می‌تواند در پیشگیری از وقوع سکته قلبی مرگبار نقش حیاتی ایفا کند.
چگونه به فردی که دچار سکته قلبی شده کمک کنیم؟
اگر فردی در حضور شما دچار سکته قلبی شد، مهم‌ترین اقدام، حفظ خونسردی و اقدام سریع برای احیای قلبی ریوی (CPR) است. ابتدا بررسی کنید که آیا فرد هوشیار است و نفس می‌کشد یا خیر. اگر نفس نمی‌کشد و واکنشی ندارد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و سپس عملیات CPR را آغاز کنید. اگر در محل دستگاه دفیبریلاتور خودکار (AED) وجود دارد، از آن برای شوک دادن به قلب استفاده کنید. تا زمان رسیدن اورژانس، انجام مداوم ماساژ قلبی می‌تواند شانس زنده ماندن فرد را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد. آموزش اولیه کمک‌های اولیه برای چنین شرایطی می‌تواند بسیار نجات‌بخش باشد.
درمان سکته قلبی با طب سنتی
درمان سکته قلبی در طب سنتی بیشتر با هدف پیشگیری و حمایت از عملکرد قلب پس از حمله مطرح می‌شود، زیرا در لحظه وقوع سکته، تنها روش‌های پزشکی مدرن می‌توانند جان بیمار را نجات دهند. با این حال، پس از سکته و برای بازتوانی قلب، طب سنتی ایرانی راهکارهایی برای تقویت قلب و بهبود گردش خون ارائه می‌دهد. استفاده از گیاهانی مانند زعرور (زالزالک)، اسطوخودوس، گل گاوزبان و سنبل‌الطیب برای کاهش اضطراب، تقویت قلب و تنظیم ضربان مفید دانسته شده است. همچنین پرهیز از مصرف غذاهای سنگین، چرب و بسیار شور توصیه می‌شود. البته باید تأکید کرد که هرگونه استفاده از درمان‌های گیاهی باید زیر نظر پزشک متخصص و در کنار درمان‌های دارویی انجام شود.
نتیجه گیری
شناخت تفاوت بین حمله قلبی و سکته قلبی برای هر فردی حیاتی است. اگرچه هر دو عارضه قلبی ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، اما نحوه بروز، درمان فوری و پیامدهای آن‌ها کاملاً متفاوت است. حمله قلبی معمولاً با علائم هشداردهنده همراه است و در صورت رسیدگی به‌موقع، قابل کنترل و درمان است. اما سکته قلبی یا ایست قلبی، یک وضعیت اورژانسی و فوری است که نیاز به واکنش سریع مانند CPR و شوک الکتریکی دارد.
با اصلاح سبک زندگی، تغذیه سالم، ورزش منظم، ترک سیگار و چکاپ‌های دوره‌ای می‌توان احتمال بروز هر دو را کاهش داد. به خاطر داشته باشیم که قلب، مهم‌ترین دارایی ماست و آگاهی، نخستین گام در حفظ آن است.
سوالات متداول (FAQ)
در ادامه به بررسی سوالات متداول در این حیطه میپردازیم:
- آیا حمله قلبی باعث سکته قلبی می‌شود؟
بله، در برخی موارد حمله قلبی درمان‌نشده می‌تواند منجر به ایست قلبی یا همان سکته قلبی شود. در واقع، حمله قلبی می‌تواند زمینه‌ساز اختلال الکتریکی در قلب باشد که موجب ایست ناگهانی آن می‌شود.
- آیا سکته قلبی بدون درد هم اتفاق می‌افتد؟
بله، به‌خصوص در سالمندان و افراد دیابتی ممکن است سکته یا حتی حمله قلبی بدون درد واضح بروز کند. به این حالت «سکته قلبی خاموش» گفته می‌شود که بسیار خطرناک است و نیاز به چکاپ‌های منظم دارد.
- اگر فردی بی‌هوش شد و نفس نمی‌کشید، چطور کمک کنیم؟
اولین اقدام، تماس با اورژانس است. سپس بلافاصله احیای قلبی ریوی (CPR) را آغاز کنید و اگر دستگاه دفیبریلاتور (AED) در دسترس است، از آن استفاده نمایید. تا رسیدن اورژانس، ادامه CPR می‌تواند جان فرد را نجات دهد.
- چقدر زمان برای نجات فرد در سکته قلبی وجود دارد؟
زمان طلایی برای احیای بیمار در ایست قلبی کمتر از ۵ دقیقه است. هرچه CPR و شوک الکتریکی زودتر انجام شود، احتمال زنده ماندن بیمار بیشتر است.
- آیا درمان‌های گیاهی برای حمله قلبی مؤثر هستند؟
درمان‌های گیاهی ممکن است به بازتوانی بعد از حمله قلبی کمک کنند، اما در لحظه وقوع حمله یا سکته قلبی، تنها درمان‌های اورژانسی پزشکی می‌توانند جان بیمار را نجات دهند. استفاده از طب سنتی باید با مشورت پزشک صورت گیرد.