فشار خون یکی از حیاتی‌ترین شاخص‌های سلامتی در بدن انسان است که کنترل و بررسی منظم آن نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی، مغزی و کلیوی دارد. به همین دلیل، آزمایش تشخیص فشار خون به‌عنوان یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌های پایش سلامت عمومی شناخته می‌شود. در این فرآیند، با اندازه‌گیری فشار خون از طریق دستگاه‌های دیجیتال یا دستی، اطلاعات دقیقی درباره عملکرد سیستم گردش خون ثبت می‌شود که در قالب برگه آزمایش فشار خون به مراجعه‌کننده ارائه می‌گردد.
افراد بسیاری به دنبال آگاهی از هزینه آزمایش فشار خون هستند؛ خوشبختانه این تست در اغلب مراکز بهداشتی رایگان یا با هزینه‌ای ناچیز انجام می‌شود. پس از انجام تست فشار خون، نتیجه در قالب اعدادی نمایش داده می‌شود که تفسیر آن‌ها نیاز به آشنایی با نحوه خواندن جواب آزمایش فشار خون دارد. همچنین برخی پزشکان یا دانشجویان پرستاری نیازمند نگارش گزارش کار آزمایش فشار خون برای اهداف علمی یا آموزشی هستند.
در این مقاله قصد داریم به زبان ساده بررسی کنیم که آزمایش فشار خون چیست، چگونه انجام می‌شود، تفسیر نتایج آن به چه صورت است، و چه نکاتی پیش از انجام آن باید رعایت شود.
شرکت خدمات پرستاری در منزل نیکوکاران با سال‌ها تجربه و ارائه خدمات پرستار سالمند در منزل بصورت شبانه روزی و روزانه یکی از بهترین شرکت های پرستاری در منزل است که به تمامی نقاط تهران و کرج پرستار اعزام می‌کند. قبل از درخواست پرستار از شرکت پرستاری نیکوکاران با ما با شماره ۸۸۳۵۲۲۵۷-۷۷۱۳۵۸۹۰ تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
آزمایش فشار خون چیست و چرا انجام می‌شود؟
آزمایش فشار خون یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین تست‌های سلامتی است که برای بررسی میزان فشاری که خون به دیواره‌های رگ‌ها وارد می‌کند، انجام می‌شود. این آزمایش به‌ویژه برای تشخیص زودهنگام بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا (پرفشاری خون) یا فشار خون پایین اهمیت زیادی دارد؛ چراکه این مشکلات در صورت بی‌توجهی می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی یا کلیوی شوند. اندازه‌گیری منظم فشار خون به افراد کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتر از وضعیت سلامت قلب و عروق خود، اقدامات پیشگیرانه مناسبی را انجام دهند.
نحوه انجام آزمایش فشار خون چگونه است؟
برای انجام آزمایش فشار خون، ابتدا فرد در حالت نشسته و آرام قرار می‌گیرد. سپس یک کاف یا بازوبند مخصوص اطراف بازو بسته می‌شود. این کاف با استفاده از پمپ باد شده و جریان خون در شریان بازویی را به‌طور موقت قطع می‌کند. سپس با باز شدن تدریجی کاف، دستگاه فشارسنج میزان فشار سیستولیک (حداکثر) و دیاستولیک (حداقل) خون را اندازه‌گیری می‌کند. این کار معمولاً کمتر از یک دقیقه زمان می‌برد و بدون درد و ناراحتی خاصی انجام می‌شود. دستگاه‌های فشارسنج می‌توانند دستی یا دیجیتال باشند و نتیجه را به‌صورت دقیق نمایش دهند.
در صورتی که به دنبال استخدام پرستار کودک هستید، می توانید از طریق شماره های موجود در سایت با ما در تماس باشید.
چه ابزارهایی برای سنجش فشار خون استفاده می شود؟
برای اندازه‌گیری فشار خون از دستگاه‌هایی به نام فشارسنج یا اسفیگمومانومتر استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها به دو نوع کلی فشارسنج دستی (جیوه‌ای یا عقربه‌ای) و فشارسنج دیجیتال تقسیم می‌شوند. نوع دستی بیشتر در مراکز درمانی و توسط پزشکان استفاده می‌شود و نیاز به تخصص در استفاده دارد، در حالی که نوع دیجیتال، به‌خصوص مدل‌های بازویی، گزینه‌ای مناسب برای استفاده خانگی و افراد عادی است. برخی از مدل‌های پیشرفته دارای حافظه داخلی، قابلیت اتصال به اپلیکیشن موبایل و هشداردهنده فشار غیرعادی هستند.
قبل از آزمایش فشار خون باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
برای به‌دست آوردن نتایج دقیق از تست فشار خون، باید به چند نکته مهم قبل از انجام آن توجه کرد. حداقل ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مثل قهوه)، سیگار کشیدن و فعالیت‌های شدید جسمانی خودداری کنید. همچنین بهتر است پنج دقیقه قبل از تست در محیطی آرام نشسته و بدن را کاملاً ریلکس کنید. دست باید هم‌سطح قلب قرار گیرد و لباس‌های تنگ از ناحیه بازو باز شود تا کاف دستگاه به‌درستی بسته شود. رعایت این نکات کمک می‌کند تا عدد فشار خون شما به واقعیت نزدیک‌تر باشد.
این مطلب را نیز بخوانید: درمان فشار خون بالا در منزل
چه کسانی باید به صورت منظم فشار خون خود را چک کنند؟
تمام افراد بزرگسال، به‌خصوص از سن ۴۰ سالگی به بعد، باید به‌صورت دوره‌ای فشار خون خود را بررسی کنند؛ اما برخی افراد در گروه پرخطر قرار دارند و نیاز به چکاپ منظم‌تری دارند. این افراد شامل افراد مبتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی، چربی خون بالا، اضافه وزن، سابقه خانوادگی فشار خون بالا و زنان باردار می‌شوند. همچنین افرادی که علائمی مانند سرگیجه، سردردهای مکرر، تاری دید یا تپش قلب دارند نیز باید تحت نظر باشند. کنترل مداوم فشار خون می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های جدی جلوگیری کند.
فشار خون نرمال چند است؟
فشار خون نرمال برای بزرگسالان معمولاً حدود ۱۲۰ روی ۸۰ میلی‌متر جیوه است که در آن عدد اول فشار سیستولیک (هنگام تپش قلب) و عدد دوم فشار دیاستولیک (در زمان استراحت قلب) را نشان می‌دهد. البته این عدد ممکن است بسته به سن، جنسیت، شرایط جسمی و سابقه بیماری کمی متفاوت باشد. آگاهی از محدوده فشار خون نرمال به افراد کمک می‌کند تا در صورت وجود علائم فشار بالا یا پایین، سریع‌تر برای درمان اقدام کنند.
این مطلب را نیز بخوانید: فشار خون طبیعی چند است و چگونه میتوان آن را کنترل کرد؟!
در جدول زیر می‌توانید بازه‌ی نرمال فشار خون را بر اساس رده‌های سنی مختلف مشاهده کنید
جدول فشار خون مناسب تمامی سنین
| رده سنی | فشار خون سیستولیک نرمال (میلی‌متر جیوه) | فشار خون دیاستولیک نرمال (میلی‌متر جیوه) |
|---|---|---|
| نوزادان (0–1 سال) | ۷۵ – ۹۰ | ۵۰ – ۶۵ |
| کودکان (1–5 سال) | ۸۰ – ۱۱۰ | ۵۰ – ۸۰ |
| کودکان (6–13 سال) | ۹۰ – ۱۲۰ | ۵۵ – ۸۰ |
| نوجوانان (14–18) | ۹۰ – ۱۳۰ | ۶۰ – ۸۵ |
| بزرگسالان (19–40) | ۹۵ – ۱۲۰ | ۶۰ – ۸۰ |
| میانسالان (41–60) | ۱۱۰ – ۱۳۵ | ۷۰ – ۹۰ |
| سالمندان (60 سال به بالا) | ۱۲۰ – ۱۴۰ | ۷۰ – ۹۰ |
تفسیر نتایج آزمایش فشار خون چگونه است؟
پس از انجام آزمایش تشخیص فشار خون، دو عدد مهم در برگه آزمایش فشار خون ثبت می‌شود: فشار سیستولیک (عدد بالایی) و فشار دیاستولیک (عدد پایینی). برای مثال، اگر در گزارش شما عدد ۱۲۰/۸۰ نوشته شده باشد، یعنی فشار سیستولیک شما ۱۲۰ و دیاستولیک ۸۰ میلی‌متر جیوه است که نشان‌دهنده فشار خون نرمال است. اما اگر عددی مانند ۱۴۰/۹۰ یا بالاتر در برگه ذکر شده باشد، ممکن است به فشار خون بالا یا هایپرتنشن اشاره داشته باشد.
خواندن جواب آزمایش فشار خون به درک درستی از وضعیت قلب و عروق کمک می‌کند. پزشک با توجه به عدد ثبت‌شده در گزارش کار آزمایش فشار خون، و همچنین در نظر گرفتن علائم بالینی، سن، شرایط جسمی و سابقه خانوادگی، تصمیم می‌گیرد که آیا فرد نیاز به درمان، دارو یا تغییر سبک زندگی دارد یا خیر.
اگر به دنبال استخدام پرستار سالمند هستید، می توانید از طریق شماره های موجود در سایت با ما در تماس باشید.
در صورتی که از دستگاه‌های خانگی برای اندازه‌گیری فشار خون استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود نتایج را در یک دفترچه ثبت کرده و در ویزیت‌های پزشکی همراه داشته باشید تا پزشک بتواند با استناد به این اطلاعات تصمیم‌گیری دقیق‌تری داشته باشد. البته همیشه بهتر است حداقل یکبار تست فشار خون در مطب پزشک انجام شود تا از صحت دستگاه خانگی اطمینان حاصل گردد.
نکته مهم دیگر، هزینه آزمایش فشار خون است که معمولاً بسیار پایین و در بسیاری از مراکز به‌صورت رایگان یا با هزینه‌ای جزئی انجام می‌شود، به‌ویژه در مراکز بهداشت یا پایگاه‌های سلامت. پس هیچ‌گونه مانعی برای بررسی منظم فشار خون وجود ندارد.
جمع بندی
آزمایش فشار خون یکی از ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه‌ها برای بررسی سلامت قلب و عروق است. با تفسیر صحیح نتایج ثبت‌شده در برگه آزمایش فشار خون، میتوان از بروز بسیاری از بیماری‌های جدی پیشگیری کرد. اگرچه عدد ۱۲۰/۸۰ به‌عنوان فشار خون نرمال شناخته می‌شود، اما بسته به شرایط بدنی هر فرد، ممکن است مقادیر کمی متفاوت باشد. توصیه می‌شود اندازه‌گیری فشار خون را به‌طور منظم انجام داده و در صورت مشاهده مقادیر غیرعادی، حتماً با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
- فشار خون ۱۳۵/۸۵ طبیعی است؟
این عدد در محدوده مرزی یا مرحله پیش‌فشار بالا قرار می‌گیرد. باید کنترل شود، اما هنوز نیاز به درمان دارویی قطعی ندارد. - آیا تست فشار خون نیاز به آمادگی خاصی دارد؟
بله، بهتر است حداقل ۳۰ دقیقه قبل از آزمایش، از مصرف قهوه، فعالیت بدنی و استرس خودداری شود. - گزارش کار آزمایش فشار خون شامل چه اطلاعاتی است؟
عموماً شامل فشار سیستولیک، دیاستولیک، زمان اندازه‌گیری و گاهی ضربان قلب است. - هزینه آزمایش فشار خون در مراکز درمانی چقدر است؟
در اغلب مراکز بهداشت دولتی رایگان است، و در مراکز خصوصی بین ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان متغیر است. - چند وقت یکبار باید تست فشار خون بدهیم؟
برای افراد سالم، سالی یکبار کافی ست. اما افراد پرخطر یا بیمار باید به‌صورت ماهانه یا هفتگی چکاپ داشته باشند.